Większość osób niezwiązanych z okulistyką nie potrafiłaby odpowiedzieć na pytanie, czym jest tonometr. Jednak zapytane o to, czy kiedykolwiek podczas badania okulistycznego miały do czynienia z krótkim „strzałem” powietrza w oko, prawdopodobnie wszystkie przytaknęłyby. Tak właśnie zazwyczaj wygląda badanie tonometrem, mające na celu sprawdzenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Różne tonometry
Badanie z podmuchem powietrza to bardzo popularna tonometria bezdotykowa. Podczas jej wykonywania lekarz nie musi znieczulać oka pacjenta, badanie przeprowadza się wiec stosunkowo szybko. Niestety zdarza się, że podczas „strzału” powietrza pacjenci odruchowo drgają, zamykają oko lub nawet odsuwają się od urządzenia. Wynik badania może być wtedy niepoprawny. Dlatego do przeprowadzenia dokładniejszego badania tonometrii wykorzystuje się tonometr Goldmana lub tonometr Schiotza. Pierwszy z nich wbudowany jest w lampę szczelinową. Lekarz musi znieczulić rogówkę pacjenta, by podczas badania móc ją dotykać końcówka tonometru. Specjalny barwnik dodany do znieczulenia układa się w półokręgi, które lekarzowi mówią wiele o ciśnieniu panującym w oku. Użycie tonometru Schiotza z kolei wymaga od pacjenta przyjęcia pozycji leżącej. Podobnie jak we wcześniej wspomnianym badaniu, oko zostaje znieczulone. Lekarz przykłada urządzenie do rogówki i odczytuje stopień jej zniekształcenia ze skali.
Po co w ogóle przeprowadza się tonometrię?
Tonometr okulistyczny jest bardzo ważnym urządzeniem, jeśli chodzi o diagnostykę oczu. Jest używany podczas rutynowych badań, ma ogromne znaczenie w diagnostyce i leczeniu jaskry. Dzięki niemu szybko można wykryć nadciśnienie oczne oraz łatwo kontrolować gałkę po zabiegu. Tonometria jest badaniem bezpiecznym, czasami pacjent może po nim skarżyć się na chwilowe nieostre widzenie lub mieć zaczerwienione oczy. Jeśli problem nie przechodzi po upływie doby lub też badane oko zaczyna ropieć, powinien on zgłosić się do lekarza. Zdarza się to jednak niezwykle rzadko. Jeśli pacjent ma alergię na środki znieczulające, powinien zgłosić ten fakt przed rozpoczęciem badania.
Wskazania do badania tonometrią
Tonometria jest badaniem, które powinno być wykonywane regularnie, zwłaszcza u osób po 40. roku życia, gdy ryzyko wystąpienia jaskry wzrasta. Osoby z rodzinną historią jaskry, chorobami układu krążenia, cukrzycą czy krótkowzrocznością także powinny częściej poddawać się temu badaniu. Lekarz okulista może zlecić tonometrię również w przypadku podejrzenia innych schorzeń oczu, takich jak zapalenie tęczówki czy odwarstwienie siatkówki. Warto pamiętać, że wczesne wykrycie problemów z ciśnieniem wewnątrzgałkowym może uchronić przed poważnymi konsekwencjami, takimi jak utrata wzroku.
Przygotowanie do badania tonometrią
Przed badaniem tonometrią nie ma potrzeby specjalnego przygotowania. Należy jednak pamiętać, że podczas badania używane są krople znieczulające i barwnik, które mogą powodować chwilowe zaburzenia widzenia. W związku z tym warto zabrać ze sobą okulary przeciwsłoneczne, które ochronią oczy przed światłem słonecznym po badaniu. Ponadto, ze względu na możliwe zaburzenia widzenia, nie zaleca się prowadzenia pojazdów bezpośrednio po badaniu. Warto również poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach oraz ewentualnych alergiach.
Częstotliwość badania tonometrią
Zalecana częstotliwość badania tonometrią zależy od wieku pacjenta oraz występowania czynników ryzyka. Dla osób poniżej 40. roku życia, bez obciążeń genetycznych i chorób współistniejących, zaleca się wykonanie badania co 2-4 lata. Osoby w wieku 40-60 lat powinny poddawać się badaniu co 1-2 lata, natomiast osoby powyżej 60. roku życia – co roku. W przypadku występowania czynników ryzyka, takich jak rodzinnie obciążenie jaskrą, cukrzyca czy krótkowzroczność, badanie powinno być wykonywane częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza okulisty.
